ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΧΡΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ: ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ
Είναι αλήθεια πως ενημερώνοντας και εκπαιδεύοντας συναδέλφους Δικηγόρους, επιχειρηματίες και πολίτες για τη Διαμεσολάβηση και τους λοιπούς τρόπους εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών τα τελευταία 8 χρόνια, γινόμαστε συχνά αποδέκτες επιφυλάξεων σχετικά με τη «δικομανία» και την αναφερόμενη ως «συγκρουσιακή νοοτροπία» των Ελλήνων, οι οποίες παρουσιάζονται ως εμπόδια της εξέλιξης και της εμπέδωσης των θεσμών αυτών. Η απάντησή μας σε αυτή την εύλογη, εν πολλοίς, παρατήρηση είναι πως εάν στην πραγματικότητα υπάρξει σωστή ενημέρωση αναφορικά με το συμβαίνει στο τραπέζι της Διαμεσολάβησης, τότε μάλλον η όποια θεώρηση για τον τρόπο επίλυσης των διαφορών στην Ελλάδα θα αρχίσει να μεταβάλλεται. Το περιβάλλον της Διαμεσολάβησης, ειδικά μετά την τελευταία τροποποίηση του ΚΠολΔ, είναι το ιδανικό για να προσφέρει στα μέρη μιας διαφοράς αλλά και στους πληρεξούσιους Δικηγόρους τους, σε πολύ σύντομο χρόνο, βήμα έκφρασης, τοποθέτησης και διαπραγμάτευσης με τη βοήθεια ενός ουδέτερου τρίτου. Και είναι μάλιστα αυτό που μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για τη διαμόρφωση μιας συμφωνίας επίλυσης της διαφοράς ικανοποιητική για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Παράλληλα, η ευαισθητοποίηση όχι μόνο των ιδιωτών και των συναδέλφων Δικηγόρων αλλά και ολόκληρου του επιχειρηματικού κόσμου και των μεγάλων οργανισμών όπως οι Τράπεζες, μπορεί επίσης να επιτευχθεί όταν πραγματοποιούνται περισσότερο ή λιγότερο τολμηρά βήματα προς την κατεύθυνση της εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών όπως είναι το πολυσυζητημένο και πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών Επιχειρήσεων – τα περιβόητα “κόκκινα δάνεια”- η διαβούλευση για το οποίο έληξε στις 3.3.2017 και το οποίο αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή μέχρι το τέλος του μήνα.
Ο περιγραφόμενος στο εν λόγω νομοσχέδιο μηχανισμός δεν αφορά στη Διαμεσολάβηση του ν. 3898/2010 και οι Διαπιστευμένοι Διαμεσολαβητές που αναλαμβάνουν το ρόλο του Συντονιστή δεν θα καλούνται να εκτελέσουν τα καθήκοντα του Διαμεσολαβητή όπως αυτά προσδιορίζονται στο ν. 3898/2010 αλλά τις ενέργειες που περιγράφονται στην οικεία διάταξη του νομοσχεδίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει ασκηθεί έντονη κριτική στις διατάξεις που αφορούν τους Συντονιστές του Μηχανισμού κυρίως λόγω του πολύ χαμηλού προβλεπόμενου αριθμού αυτών και της χαμηλής προβλεπόμενης αμοιβής τους.
Πράγματι εντοπίζονται σημεία του νομοσχεδίου -πέραν των προαναφερόμενων- που χρήζουν αναθεώρησης. Αναγκαία κρίνεται η πρόβλεψη της δυνατότητας ένταξης των ελεύθερων επαγγελματιών στο Μηχανισμό αλλά και η αναθεώρηση των προϋποθέσεων ένταξης των επιχειρήσεων σε αυτόν, αλλαγές οι οποίες ελπίζουμε να επέλθουν μέχρι την κατάθεση του νομοσχεδίου προς ψήφιση.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο το οποίο τοποθετεί σε κεντρική θέση την έννοια της εξωδικαστικής ρύθμισης και θέτει τις βάσεις για την καλλιέργεια μιας πρακτικής ανταλλαγής προτάσεων στο πλαίσιο διαπραγμάτευσης με εμπλεκόμενα μέρη από τη μία πλευρά τις Επιχειρήσεις και από την άλλη πλευρά τους Τραπεζικούς Οργανισμούς και το Ελληνικό Δημόσιο. Κατά την άποψή μας επομένως πρέπει να αναγνωριστεί στο εν λόγω νομοσχέδιο ότι φέρνει τις πρακτικές εξωδικαστικής επίλυσης ακόμα πιο κοντά στα κέντρα αποφάσεων των μεγάλων Τραπεζικών Οργανισμών και ανοίγει –ευελπιστούμε- το δρόμο προκειμένου και η Διαμεσολάβηση να μπορέσει να τοποθετηθεί στην «εργαλειοθήκη» των Οργανισμών αυτών αναγνωριζόμενη ως διαδικασία ζωντανής διαπραγμάτευσης που ευνοεί τα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων πλευρών και παρέχει τη δυνατότητα για την εξεύρεση άμεσων και βιώσιμων λύσεων. Μια διαδικασία μάλιστα στην οποία θα μπορούσαν να ενταχθούν διαφορές ιδιωτικού δικαίου -επομένως και τραπεζικού- που ενδεχομένως δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξής τους στον ως άνω Μηχανισμό ή, για την επίλυση των οποίων (διαφορών) τα εμπλεκόμενα μέρη, ακόμα και αν θα μπορούσαν να ενταχθούν στο Μηχανισμό, επιλέξουν την (πιο σύντομη ενδεχομένως) οδό της Διαμεσολάβησης.
Ακολουθεί μια παρουσίαση των σημαντικότερων σημείων του νομοσχεδίου για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό όπως δόθηκε για διαβούλευση, που όπως επισημάνθηκε έληξε στις 3.3.2017, την οποία ευχόμαστε να βρείτε χρήσιμη. Επιφυλασσόμαστε πάντως να επανέλθουμε όταν ψηφιστεί ο σχετικός νόμος από τη Βουλή.
«ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ»
- Υπαγόμενες οφειλές: Οφειλές που έχουν γεννηθεί μέχρι τις 31/12/2016 και προέρχονται είτε από την επιχειρηματική δραστηριότητα του οφειλέτη είτε από άλλη αιτία, αρκεί να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα του τελευταίου.
- Αίτηση υπαγωγής μπορούν να υποβάλουν: Κατά κανόνα κάθε φυσικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα και κάθε νομικό πρόσωπο το οποίο έχει εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογική κατοικία στην Ελλάδα εφόσον: α) κατά τις 31/12/2016 είχε προς χρηματοδοτικό φορέα οφειλή από δάνειο σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών ή οφειλή που ρυθμίστηκε μετά τις 01/07/2016 ή είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση ή προς Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή είχε βεβαιωθεί η μη πληρωμή επιταγών εκδόσεώς του λόγω μη επαρκούς υπολοίπου ή είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις λόγω ληξιπροθέσμων απαιτήσεων εις βάρος του και β) οι συνολικές προς ρύθμιση οφειλές του ξεπερνούν τα 20.000 €.
- Αίτηση υπαγωγής δεν μπορούν να υποβάλλουν:α) τα πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα, β) οι πάροχοι επενδυτικών υπηρεσιών, γ) οι Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ), οι Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) και οι διαχειριστές αυτών και δ) οι ασφαλιστικές εταιρίας.
- Αίτηση υπαγωγής δεν μπορεί να υποβληθεί: Εάν οι απαιτήσεις ενός πιστωτή ξεπερνάνε το 85% των συνολικών απαιτήσεων.
- Κριτήρια επιλεξιμότητας του οφειλέτη: Να έχει σε τουλάχιστον σε 1 από τις τελευταίες 3 χρήσεις θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων (εάν τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα) ή είτε θετικά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων είτε θετική καθαρή θέση (εάν τηρεί διπλογραφικό).
- Υποβολή αίτησης: Ηλεκτρονικά από τον οφειλέτη μέχρι τις 31/12/2018 στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ). Μέχρι τη λειτουργία της πλατφόρμας θα υποβάλλεται σε έντυπη και ψηφιακή μορφή στις Διευθύνσεις Ανάπτυξης Περιφερειακών Ενοτήτων.
- Πρόσκληση του Ελληνικού Δημοσίου, των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και των χρηματοδοτικών φορέων ως πιστωτές για υπαγωγή οφειλέτη: Εάν ο οφειλέτης δεν υποβάλει αίτηση υπαγωγής εντός 2 μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης της εξώδικης γνωστοποίησης, τότε για να υποβάλει αίτηση μεταγενέστερα απαιτείται εκ νέου πρόσκληση του.
- Συντονιστές: Μέσα σε 2 μέρες από την κατάθεση της αίτησης η Ε.Γ.Δ.Ι.Χ διορίζει συντονιστή της διαδικασίας από το μητρώο συντονιστών που τηρεί (320 συνολικά, εκτός και εαν ο Ε.Γ.Δ.Ι.Χ κρίνει ότι ο αριθμός αυτός πρέπει να αυξηθεί), στο οποίο εγγράφονται κατά προτεραιότητα διαπιστευμένοι Διαμεσολαβητές του3898/2010.
- Έλεγχος πληρότητας αίτησης: Εάν η αίτηση δεν είναι πλήρης, ο συντονιστής καλεί τον οφειλέτη να τη συμπληρώσει εντός 5 εργάσιμων ημερών. Εάν δεν τη συμπληρώσει εμπρόθεσμα η διαδικασία περαιώνεται ως άκαρπη. Μόλις η αίτηση είναι πλήρης ο συντονιστής εκδίδει υπογεγραμμένη βεβαίωση που πιστοποιεί την πληρότητα, την αποστέλλει στην Ε.Γ.Δ.Ι.Χ και μετά από εύλογο χρονικό διάστημα την κοινοποιεί στους πιστωτές.
- Διαδικασία διαπραγμάτευσης: Καθ’ όλη τη διάρκεια της ο οφειλέτης και οι συμμετέχοντες πιστωτές φέρουν υποχρέωση ειλικρίνειας, εχεμύθειας (και ο συντονιστής) και συμμετέχουν με καλή πίστη.
- Αναστολή εκτελέσεως: Από την αποστολή της πρόσκλησης συμμετοχής των πιστωτών στη διαδικασία και για 70 μέρες (με αίτηση του οφειλέτη φτάνει μέχρι και 4 μήνες) αναστέλλονται τα μέτρα ατομικής και συλλογικής εκτέλεσης καθώς και η λήψη ασφαλιστικών μέτρων, εκτός εάν αυτό προβλέπεται στη σύμβαση ή με αυτά επιδιώκεται η αποτροπή της απομάκρυνσης, αφαίρεσης ή μετακίνησης κινητών πραγμάτων από την επιχείρηση. Οι πιστωτές μπορούν να αιτηθούν πρόωρη παύση.
- Περιεχόμενο της σύμβασης: Διαμορφώνεται ελεύθερα και ο πιστωτής μπορεί να εγγράψει υποθήκη, προσημείωση υποθήκης ή ειδικό προνόμιο σε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη.
- Απόφαση επικύρωσης: Οφειλέτης ή συμμετέχων πιστωτής μπορεί να υποβάλλει στο Πολυμελές Πρωτοδικείο αίτηση επικύρωσης της σύμβασης αναδιάρθρωσης. Η συζήτηση προσδιορίζεται εντός 2 μηνών από την κατάθεση και η απόφαση, η οποία είναι εκτελεστός τίτλος, δημοσιεύεται εντός 3 μηνών από τη συζήτηση.
- Αμοιβή συντονιστή: 200 € για τις μικρές επιχειρήσεις, 400 € για τις μεγάλες επιχειρήσεις, εκτός και εάν οφειλέτης και πιστωτές συμφώνησαν μεγαλύτερη αμοιβή. Βαραίνουν το μέρος που προκάλεσε την υποβολή της αίτησης, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά και προκαταβάλλεται στο συντονιστή.
- Εμπειρογνώμονας για την εκπόνηση αξιολόγησης βιωσιμότητας: Προβλέπεται προαιρετικός διορισμός του με την υποβολή αιτήματος από τους πιστωτές που έχουν το 1/3 των δικαιωμάτων του συνόλου των απαιτήσεων και υποχρεωτικός διορισμός του για οφειλέτη που αποτελεί μεγάλη επιχείρηση (μεγαλύτερος κύκλος εργασιών από 2.500.000 € ή συνολικές υποχρεώσεις πάνω από 2.000.000 €).
- Συνέπειες μη τήρησης της συμφωνίας: Πιστωτής μπορεί να αιτηθεί την ακύρωση της συμφωνίας (εκούσια δικαιοδοσία) ως προς όλους, εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλλει κάποιο ποσό σύμφωνα με τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών για περισσότερες από 90 ημέρες. Αναβιώνουν οι απαιτήσεις των πιστωτών αφού αφαιρεθούν τα καταβληθέντα. Τεκμαίρεται μαχητά η παύση πληρωμών του οφειλέτη.
- Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης:Μπορούν να προβούν σε αναδιάρθρωση οφειλών ακόμα και σε διαγραφή μέρους αυτών εκτός από αυτές που αφορούν ΦΠΑ, παρακρατούμενους φόρους ή ποσά από καταπτώσεις εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί σε δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου.
Πηγή : Ελένη Πλέσσα