Την 1/6/2021 ξεκινά η εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου. Ο νόμος αυτός αποτελεί αρνητικό ορόσημο για μερίδα οφειλετών. Για μια άλλη μερίδα οφειλετών όμως (αυτών που δεν έχουν ακίνητη περιουσία) φέρνει πάρα πολλά οφέλη καθώς οδηγεί σε πλήρη διαγραφή χρεών, με την επιφύλαξη των διατάξεων για το μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει ένα ποσό και μπορεί να οριστεί ότι πρέπει να καταβάλλεται για διάστημα τριών ετών).
Ο νόμος αυτός έχει δύο σκέλη. Το ένα σκέλος είναι η πτώχευση όπου μεσολαβεί δικαστική απόφαση, απώλεια περιουσίας, αν υπάρχει, και εγγραφή στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας. Το άλλο σκέλος είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός εκκινεί με υποβολή αίτησης σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, άντληση των οικονομικών εγγράφων του οφειλέτη (πχ Ε1, Ε9) και οφειλών. Ως αξία των ακινήτων ορίζεται αυτή που αναγράφεται στο ΕΝΦΙΑ.
Μετά την υποβολή της αίτησης οι συμμετέχοντες πιστωτές που είναι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν, αλλά δεν υποχρεούνται, (και εδώ βρίσκονται οι επιφυλάξεις για το αν θα προχωρήσει στην πράξη η διαδικασία αυτή) να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη. Αν η πρόταση εξασφαλίσει τη συναίνεση οφειλέτη, της πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών που είναι χρηματοδοτικοί φορείς (δηλαδή ποσοστό 60% επί του συνόλου των απαιτήσεων) και τουλάχιστον του ποσοστού συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο (ποσοστό 40% επί του συνόλου των απαιτήσεων των χρηματοδοτικών φορέων που εξασφαλίζονται με υποθήκη) τότε υπογράφεται σύμβαση αναδιάρθρωσης.
Η σύμβαση πρέπει να υπογραφεί εντός δυο μηνών από την υποβολή της αίτησης, αλλιώς η διαδικασία θεωρείται άκαρπη. Μέχρι τότε αναστέλλονται τα μέτρα εκτέλεσης εναντίον του οφειλέτη. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει τη διενέργεια πλειστηριασμού που έχει προγραμματιστεί εντός 3 μηνών από την υποβολή της αίτησης από τον οφειλέτη. Η διαδικασία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε διαγραφή χρέους προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, χωρίς να επηρεάζουν ασφαλιστικά δικαιώματα τρίτων.
Μπορεί στη διαδικασία αυτή να λειτουργήσει η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση; Εντός 10 ημερών από τη λήψη της πρότασης των δανειστών, ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να υποβάλλει αίτημα διαμεσολάβησης και αν το αίτημα αυτό γίνει δεκτό τότε μπορεί να διενεργηθεί διαμεσολάβηση. Την ευθύνη διαμεσολάβησης εφ όσον πρόκειται για μικρή οντότητα μπορεί να αναλάβει οποιοδήποτε διαπιστευμένος διαμεσολαβητής, αλλιώς ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να έχει επιπλέον ειδική πιστοποίηση εκπαίδευσης σε χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση.
Και πως γίνεται στην πράξη μια χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση; Με πολύ απλά λόγια συναντιούνται οι εκπρόσωποι των πιστωτών και ο οφειλέτης με τους νομικούς τους παραστάτες και ο διαμεσολαβητής. Γίνονται κοινές και χωριστές συναντήσεις των μερών και συζητούνται οι προτάσεις των μερών. Εφ όσον καταλήξουν τα μέρη σε συμφωνία υπογράφεται πρακτικό επιτυχίας που έχει εκτελεστότητα. Σε μια διαδικασία διαμεσολάβησης το καίριο σημείο είναι η διερεύνηση των εναλλακτικών λύσεων που έχουν τα μέρη. Δηλαδή αν αποτύχει η διαμεσολάβηση σε ποια κατάσταση θα βρεθεί το κάθε μέρος.
Στη χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση καλώς ή κακώς δεν υπάρχουν ίσες ισορροπίες των μερών. Η πλευρά των τραπεζών ή των servicers βρίσκεται σε πολύ πιο πλεονεκτική θέση. Το θέμα είναι βέβαια ποιος χειρισμός θα γίνει αυτής της πλεονεκτικής θέσης. Διότι αν γίνεται κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης των τραπεζών έναντι του δανειολήπτη, προφανώς και η διαδικασία θα είναι ανεπιτυχής και ανεπαρκής. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που οι τραπεζικές διαμεσολαβήσεις έχουν προχωρήσει με επιτυχία. Σημαντικό είναι πριν τη διεξαγωγή της διαμεσολάβησης να έχουν γίνει προηγούμενες συναντήσεις με τα μέρη, έτσι ώστε να έχουν διαφανεί τα σημεία απόκλισης ή σύγκλισης των μερών και κατά ποσό υπάρχει έδαφος συμφωνίας ή όχι. Σημαντικό επίσης είναι να υπάρχουν ρεαλιστικές προσδοκίες από όλες τις μεριές. Άσο μεγαλύτερες και πρώτες εξασφαλίσεις της απαίτησης έχουν οι τράπεζες τόσο πιο δύσκολο θα είναι να προχωρήσουν σε διαγραφές χρεών καθώς υπάρχει η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών. Αν δεν υπάρχει περιουσία ή επαρκείς εξασφαλίσεις τότε οι πιθανότητες διαγραφών είναι μεγαλύτερες.
Το πιο σημαντικό σε μια διαμεσολάβηση είναι ότι πλέον οι Τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων παύουν να είναι απρόσωπες οντότητες. Αποκτούν πρόσωπο. Έχεις απέναντι σου ένα εξουσιοδοτημένο πρόσωπο με το οποίο μπορείς να συζητήσεις και μπορείς να του εξηγήσεις, τα δεδομένα, τις δυσκολίες και τις δυνατότητές σου. Πλέον οι εταιρείες διαχείρισης, που χειρίζονται δηλαδή τα δάνεια είναι παντελώς απρόσωπες. Οι επικοινωνίες γίνονται τηλεφωνικά ή διαδικτυακά και ελάχιστες φορές δια ζώσης κάτι που δυσχεραίνει την επικοινωνία και την κατανόηση των μερών, ιδίως για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία. Η διαμεσολάβηση με μια Τράπεζα, ή με μια εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων σου παρέχει τη δυνατότητα να ακουστείς, να μιλήσεις, να ακούσει η άλλη πλευρά τη θέση σου και να κατανοήσεις τη θέση της άλλης πλευράς, να δεις τις εναλλακτικές που έχεις και να επιλέξεις τη λύση που είναι η περισσότερο ρεαλιστική και βιώσιμη για εσένα.
