Ενδεικτικές σημειώσεις για την κατανόηση εννοιών του Συνταγματικού Δικαίου.
Όπως γίνεται κατανοητό αυτό είναι ένα απειροελάχιστο δείγμα από την πληθώρα των σημειώσεων που παρέχονται δωρεάν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΡΩΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ = Σύνολο κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν τη συγκρότηση ασκηση και οργάνωση της κρατικής εξουσίας
ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΡΑΤΟΥΣ κράτος ως Α αντικείμενο δικαίου, Β ως δίκαιο, Γ ως υποκείμενο δικαίου
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ = εννοια κρατους αποτελείται από τα εξης στοιχεία
ΛΑΟΣ = όσοι έχουν ιθαγένεια του συγκεκριμένου κράτους.
ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ = νομικός δεσμός ατόμου με κράτος, απορρέουν δικαιώματα διαμονής, εκλέγειν εκλέγεσθαι. Απόκτηση ιθαγένειας συστημα καταγωγής (έτσι είναι το ελληνικό) ή αίματος 2 σύστημα τόπου γέννησης.
Στενή έννοια λαός = το εκλογικό σώμα
ΕΘΝΟΣ =συλλογική συνείδηση των μελών του μέσα από την κοινή ιστορία πολιτισμό γλώσσα θρησκεία
ΧΩΡΑ = επικράτεια= εδαφική έκταση (εδαφος υπέδαφος αέρας υδατινες επιφάνειες αιγιαλίτιδα ζώνη [12 ναυτικά μίλια η Ελλάδα εχει καθορίσει στα 6 ναυτικά μίλια]) εντός της οποίας ασκείται η εξουσία του κράτους επί όλων των ευρισκόμενων σε αυτήν (αρχή εδαφικότητας) Περιορισμός 27παρ 2
ΕΞΟΥΣΙΑ= ικανότητα του κράτους να επιβάλλει τη θέλησή του με μέσον το δίκαιο SOS το δίκαιο δεσμεύει ΚΑΙ την εξουσία. Αντιθέτως ο κυρίαρχος έχει εξουσία που δεν υπόκειται σε κανεναν άλλον δεν περιορίζεται από άλλον legibus solutes. Νόμιμο είναι αυτό που ορίζει ο νόμος ανεξαρτήτως αν είναι δίκαιο.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΕ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ = πρόσωπα Α φυσικά δηλαδή οι άνθρωποι Β νομικά δηλαδή ενώσεις φυσικών προσώπων ή σύνολο περιουσιών για επίτευξη σκοπού. Νομικά πρόσωπα Α ιδιωτικού δικαίου Β δημοσίου δικαίου
ΚΡΑΤΟΣ = νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου
ΣΚΟΠΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ = αυτοσκοπός, η διατήρησή του Θεωρία νομικής προσωπικότητας του κράτους
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ = δημιουργία κρατικών οργάνων (φυσικά πρόσωπα) που εκφράζουν την κρατική θέληση. Οι κανόνες δικαίου μετατρέπουν την εξουσία σε αρμοδιότητα.
Κρατικά όργανα Α νομοθετικά Β εκτελεστικά, ή διοικητικά Γ δικαστικά
ΑΜΕΣΑ ΟΡΓΑΝΑ λαός, βουλή, προεδρος της δημοκρατίας, δικαστηρια
ΕΜΜΕΣΑ ΟΡΓΑΝΑ κυβέρνηση καθώς εξαρτάται από την εμπιστοσύνη της Βουλής
ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΓΑΝΟ =ΛΑΟΣ στη δημοκρατία, στην αριστοκρατία οι ολίγοι, στη μοναρχία ο μονάρχης
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ= ικανότητα κρατικού οργάνου να ενεργεί κρατικές πράξεις καθ ύλην αρμοδιότητα (νομοθετικές, διοικητικές, δικαστικές πράξεις) κατά τόπον αρμοδιότητα
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ δεσμια ή ελεύθερη. Στα διοικητικά όργανα η ελεύθερη αρμοδιότητα λέγεται διακριτική ευχέρεια ή διακριτική εξουσία.
Δεσμια αρμοδιότητα διοικητικού οργάνου παραδειγμα επιβολή φόρου
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ γνωμοδοτική, αποφασιστική
ΜΟΡΦΕΣ ΚΡΑΤΩΝ ενιαίο κράτος=η εξουσία ασκείται χωρίς περιορισμό
Σύνθετο κράτος-ομοσπονδιακό κράτος= ένωση περισσότερων κρατών με διαφορετική εξουσία από τα κράτη μέλη πχ ΗΠΑ, γερμανία, ελβετία, ρωσία, ινδία.
ΣΥΝΤΑΓΜΑ ουσιαστικό= κανόνες δικαίου που αναφέρονται στη άσκηση της κρατικής εξουσίας πχ διάταξη συντάγματος , κανονιστική πράξη διοίκησης
Τυπικό συνταγμα= γραπτός θεμελιώδης νόμος του κράτους ΚΟΡΥΦΗ στην ιεραρχια
Είδη συνταγμάτων
Α αυστηρό=αναθεωρείται με ειδικές διαδικασίες όπως είναι το ελληνικό σύνταγμα
Β ήπιο= αναθεωρείται με τη συνήθη διαδικασία
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ αρθρο 110
Ερμηνεία συνταγματος 1 γραμματική, 2 ιστορική, 3 λογική- συστηματική, 4 τελεολογική
Ελεγχος συνταγματικότητας νόμων αρθρο 93Σ 1 προληπτικός πριν την ισχυ του 2 κατασταλτικός από όλα τα δικαστήρια. Διάχυτος έλεγχος, παρεμπίπτων έλεγχος
ΠΗΓΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ
Πηγες δικαιου νομος και έθιμα
1 ΤΥΠΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ βλεπε ιδίως αρθρο 110 Σ αναθεωρηση συνταγματος
2 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ συντακτικές πράξεις από Κυβέρνηση ψηφίσματα από Βουλή. Κανόνες δικαίου που καταργούν το συνταγμα =αντισυνταγματικο
3 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ συμπληρωματικό των διατάξεων του συντάγματος
4 ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ βλεπε 28παρ 1Σ υπερισχύουν κανόνων δικαίου όχι όμως του Συντάγματος.
5 ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ πρωτογενές δίκαιο που αποτελείται από τις ιδρυτικές συνθήκες και παράγωγο δίκαιο (κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις)
6 ΤΥΠΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ= νόμος που ψηφίζεται από τη Βουλή εκδίδεται από τον πρόεδρο της δημοκρατιας και δημοσιεύεται στο ΦΕΚ . Φορείς νομοθετικής εξουσίας είναι η βουλή και ο πρόεδρος δημοκρατίας. Βουλή=επεξεργασία από αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, συζήτηση, 76Σ ψήφιση νόμου. Πρόεδρος Δημοκρατίας= έκδοση και δημοσίευση νόμου 42Σ.
Τυπική ισχύς νόμου =από τη δημοσίευση στο ΦΕΚ. Μη αναδρομικότητα νόμων αρθρο 7Σ και 78Σ
7 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΒΟΥΛΗΣ αρθρο 65Σ οργανωση και λειτουργία Βουλής
8 ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ = πραξεις εκτελεστικής λειτουργίας που ρυθμίζουν ζητήματα με τρόπο γενικό και αφηρημένο. Επιτρέπεται μόνο με ρητή εξουσιοδότηση αρθρο 43 παρ 2και 4 Σ
Οι παρακάτω σημειώσεις είναι από το βιβλίο της κας Κορσάνου και από εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου όπως αναγράφεται στις σημειώσεις.
