Ο νέος Πτωχευτικός νόμος (Ν 4738/2020) εκτός από την δυνατότητα πτώχευσης προσφέρει ως επιλογή την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών (άρθρα 5 έως 30). Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκε η Πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών της Ειδική Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ).
Τι είναι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών; Αφορά και οφειλές προς ιδιώτες;
Όπως ήδη αναφέρθηκε, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα που στοχεύει στην ρύθμιση των οφειλών εξωδικαστικά προσφέροντας τη δυνατότητα σε οφειλέτες και πιστωτές να διαμορφώνουν ελεύθερα προτάσεις ρύθμισης.Η πλατφόρμα αφορά οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και όχι οφειλές προς ιδιώτες.
Ποιος μπορεί να υποβάλλει αίτηση;
Σύμφωνα με τον Πτωχευτικό νόμο κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα μπορεί να υποβάλλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών. Ωστόσο, προβλέπονται και ορισμένες εξαιρέσεις. Ειδικότερα εξαιρούνται:
α) οι πάροχοι επενδυτικών υπηρεσιών και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών παρόχων επενδυτικών υπηρεσιών που λειτουργούν στην Ελλάδα,
β) οι Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ) και οι Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ), καθώς και οι διαχειριστές τους,
γ) τα πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα, καθώς και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα,
δ) οι ασφαλιστικές ή αντασφαλιστικές επιχειρήσεις.
Υπάρχουν προϋποθέσεις για την υποβολή αίτησης;
Ο οφειλέτης δύναται να υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών εφόσον οι οφειλές του υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ και το 90% του συνόλου των οφειλών του δεν οφείλεται σε έναν μόνο πιστωτή. Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα για αυτά είναι επιπλέον απαραίτητο να μην έχουν τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση.
Επιπλέον, προκειμένου να υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα δεν θα πρέπει να έχει αιτηθεί πτώχευση βάσει του ισχύοντος Πτωχευτικού Νόμου ή να έχει αιτηθεί την υπαγωγή του σε προϊσχύουσες πτωχευτικές διαδικασίες μεταξύ των οποίων και ο Νόμος Κατσέλη. Η απαγόρευση αυτή παύει να ισχύει αν υπάρχει έγκυρη παραίτηση του οφειλέτη από τις διαδικασίες αυτές πριν την υποβολή αίτησης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό. Αν, όμως, έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση που υπάγει τον οφειλέτη σε κάποια πτωχευτική διαδικασία, τότε για να υποβάλλει αίτηση στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό θα πρέπει να έχουν παρέλθει 15 μήνες από την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης.
Το φυσικό πρόσωπο, καθώς και κάθε πρόσωπο εντεταλμένο στη διαχείριση νομικού προσώπου, και ιδίως αυτό που φέρει την ιδιότητα του προέδρου ή του διευθύνοντος συμβούλου ή του διαχειριστή ή του εταίρου,δεν θα πρέπει να έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για ένα από τα ακόλουθα αδικήματα: φοροδιαφυγή, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, υπεξαίρεση, εκβίαση, πλαστογραφία, δωροδοκία, δωροληψία, λαθρεμπορία, καταδολίευση δανειστών, χρεοκοπία, ή απάτη, σε βαθμό κακουργήματος. Επί νομικών προσώπων, η ποινική καταδίκη των προσώπων που έχουν αναλάβει την διαχείρισή του θα πρέπει να αφορά αξιόποινη πράξη που τελέστηκε στο πλαίσιο της δραστηριότητας του νομικού προσώπου που αιτείται την ένταξή του στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών.
Μπορεί και ο πιστωτής να υποβάλλει αίτηση;
Βάσει του Πτωχευτικού Νόμου το Δημόσιο, οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν ως πιστωτές να κινήσουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών κοινοποιώντας στον οφειλέτη με ηλεκτρονική επιστολή ή με δικαστικό επιμελητή ή με συστημένη επιστολή ή με ισοδύναμου τύπου ταχυδρομική επιστολή ή αυτοπρόσωπη παράδοση, εφόσον διασφαλίζονται με ισοδύναμο τρόπο η επιβεβαίωση αποστολής, παραλαβής και εμπιστευτικότητας, πρόσκληση για την εξωδικαστική αναδιάρθρωση των οφειλών του θέτοντας προθεσμία για την υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα έως 45 ημερολογιακές ημέρες. Η πρόσκληση γίνεται με επιμέλεια του πιστωτή και στην Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. Η μη υποβολή αίτησης από τον οφειλέτη εντός της ανωτέρω προθεσμίας συνεπάγεται την αυτοδίκαιη περάτωση της διαδικασίας και αξιολογείται σε περίπτωση μεταγενέστερης υποβολής αίτησης του παρόντος άρθρου από τον οφειλέτη.
Τι ακολουθεί μετά την υποβολή της αίτησης;
Αφού ο οφειλέτης υποβάλει αίτηση περιμένει να του προτείνουν κάποια ρύθμιση οι πιστωτές και ειδικότερα οι χρηματοδοτικοί φορείς. Οι χρηματοδοτικοί φορείς διατηρούν διακριτική ευχέρεια ως προς την υποβολή και το περιεχόμενο πρότασης. Στην πράξη βλέπουμε έως τώρα να υπάρχει χαμηλό ποσοστό προθυμίας των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων για παροχή πρότασης.
Δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν πρόταση ρύθμισης για κάθε αίτηση οφειλέτη που απευθύνεται σε αυτούς. Αν συναινούν στην υποβαλλόμενη πρόταση ο οφειλέτης, η πλειοψηφία (ως προς την αξία των σχετικών απαιτήσεων) των πιστωτών που είναι χρηματοδοτικοί φορείς και τουλάχιστον του ποσοστού των πιστωτών με ειδικό προνόμιο τότε υπογράφεται η σύμβαση αναδιάρθρωσης μεταξύ του οφειλέτη και των συναινούντων πιστωτών.
Αν δεν υπογραφεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης εντός 2 μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης τότε η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη.
Τι συμβαίνει όταν είναι πιστωτές το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης;
Το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μπορούν να προβούν, σε πολυμερή βάση, σε αναδιάρθρωση, καθώς και σε διαγραφή των χρεών προς αυτούς. Στην πράξη βλέπουμε ότι οι διαγραφές είναι ελαχίστων ποσών και όχι συχνές. Επιπλέον, η σύμβαση μπορεί να τελεί υπό την αίρεση της συναίνεσης τους. Στο βαθμό που η σύμβαση αφορά το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, αυτή τους κοινοποιείται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Η σύμβαση γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον ικανοποιούνται σωρευτικώς οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος στην παράγραφο 2 του άρθρου 21 του Πτωχευτικού Νόμου.
Υπάρχουν περιορισμοί κατά τη διαμόρφωση των ρυθμίσεων;
Ο νόμος θέτει ορισμένους περιορισμούς στο άρθρο 22 του Πτωχευτικού Νόμου όταν πρόκειται για ρύθμιση για την αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο ή τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης. Συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις αυτές απαγορεύεται να γίνει ρύθμιση με περισσότερες από 240 δόσεις ή ανά χρονικά διαστήματα που υπερβαίνουν τον μήνα. Επιπλέον, απαγορεύεται και η παροχή περιόδου χάριτος για τις οφειλές αυτές και η αποπληρωμή με αντάλλαγμα διάφορου του χρηματικού ποσού, ενώ η μηνιαία καταβαλλόμενη δόση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 50 ευρώ.
Μπορεί να διενεργηθεί πλειστηριασμός ακίνητης περιουσίας όταν έχει υποβληθεί αίτηση στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών;
Το άρθρο 18 ορίζει ότι από το χρονικό σημείο της υποβολής αίτησης έως και την ολοκλήρωση της διαδικασίας με οποιονδήποτε τρόπο αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη. Δεν ισχύει η αναστολή για τη διενέργεια πλειστηριασμού που έχει προγραμματιστεί εντός 3 μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, καθώς και για οποιαδήποτε προπαρασκευαστική πράξη για τη διενέργεια πλειστηριασμού από ενέγγυο πιστωτή.
Αν η αίτηση απορριφθεί ή οι πιστωτές κοινοποιήσουν στον οφειλέτη απόφαση περί μη υποβολής πρότασης για σύμβαση αναδιάρθρωσης τότε παύει να ισχύει η αναστολή. Θεωρητικά η επιλογή της αίτησης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών είναι ιδανική για όσους αδυνατούν ή δεν επιθυμούννα κάνουν αίτηση πτώχευσης και ψάχνουν εναλλακτικούς τρόπους ρύθμισης των οφειλών τους. Ωστόσο, στην πράξη πρόκειται για μια δυσλειτουργική πλατφόρμα και μια χρονοβόρα διαδικασία.
Ειδικότερα, με την σκέψη ότι η αίτηση μπορεί να οδηγήσει σε διαγραφή μέρους των οφειλών και σε ρυθμίσεις έως 240 δόσεων,υποβλήθηκαν χιλιάδες αιτήσεις στην πλατφόρμα. Ελάχιστες αιτήσεις έχουν περατωθεί έως τώρα για αυτό και τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι πολύ λίγα και η εξέλιξη δεν είναι πάντοτε αυτή που ανέμενε ο ενδιαφερόμενος.
Ενδεικτικά, σε μία υπόθεση ο ενδιαφερόμενος είχε οφειλές από δύο συμβάσεις δανείων που ανέρχονταν σε 73.127,04 ευρώ και σε 21.105,84 ευρώ. Επιπλέον, είχε στο Δημόσιο οφειλές ύψους 12.921,47 ευρώ και σε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης οφειλές ύψους 7.017,16 ευρώ (τα ποσά των οφειλών είναι προσαυξανόμενα με τόκους). Υπέβαλε αίτηση στην πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού και κάθε μία από της οφειλές του ρυθμίστηκε σε 240 μηνιαίες δόσεις χωρίς να γίνει διαγραφή ποσού σε καμία από αυτές. Συνολικά, δηλαδή θα πρέπει να καταβάλλει περίπου 700 ευρώ τον μήνα για 20 έτη προκειμένου να αποπληρωθούν οι οφειλές του.
Σε άλλη περίπτωση, ο αιτών είχε οφειλές σε χρηματοδοτικό φορέα ύψους 1.034,02 ευρώ, στο Δημόσιο 25.208,43 ευρώ και σε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης 70.495,42 ευρώ, προσαυξανόμενες με τόκους. Η οφειλή προς το χρηματοδοτικό ίδρυμα ρυθμίστηκε σε 21 μηνιαίες δόσεις. Οι οφειλές στο Δημόσιο και στον Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ρυθμίστηκαν σε 240 μηνιαίες δόσεις καθεμία από αυτές. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, δεν έγινε διαγραφή ποσού σε καμία από τις οφειλές. Οι οφειλές του θα αποπληρωθούν σε μία 20ετία εντός της οποίας θα καταβάλλει μηνιαίες δόσεις από 250 έως 450 ευρώ.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι συμβάσεις αναδιάρθρωσης που έχουν συναφθεί είναι ελάχιστες και σε λίγες από αυτές γίνεται διαγραφή των χρεών όπως και επιθυμεί ο αιτών. Γενικότερα, τα αποτελέσματα για τους οφειλέτες δεν είναι τα επιθυμητά, αφού οι προτάσεις που γίνονται από τους πιστωτές προβλέπουν κατά κύριο λόγο την αποπληρωμή του συνόλου των οφειλών προσαυξανόμενο με τόκους υπερημερίας. Αυτό κατά συνέπεια καθιστά αδύνατη την τήρηση της σύμβασης από τους οφειλέτες αφού εντέλει θα πρέπει να καταβάλλουν μία συνολική μηνιαία δόση αρκετά υψηλή σε σχέση με τα εισοδήματά τους.
Με την πάροδο του χρόνου φαίνεται να διορθώνονται κάποιες δυσλειτουργίες της πλατφόρμας και να καθίσταται δυνατή η περάτωση αρκετών αιτήσεων. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι μια νέα διαδικασία η οποία απαιτεί χρόνο και αυτό θα πρέπει να το λάβουν υπόψη τους οι ενδιαφερόμενοι.
