Ο νέος Πτωχευτικός Νόμος (Ν.4738/2020) είναι ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαιτέρως οφειλέτες με υπέρογκες οφειλές που δεν αδυνατούν να προβούν σε κάποια ρύθμιση. Λόγω του ότι πρόκειται για έναν σχετικά νέο νόμο που παρουσιάζει σημαντικές διαφορές με τον προϊσχύσαντα του, παρατηρείται μία σύγχυση σχετικά με τις προϋποθέσεις και τις συνέπειες της πτωχευτικής διαδικασίας.
Ας δούμε μερικές αλήθειες και ορισμένα ψέματα για την πτώχευση μικρού αντικειμένου.
Δεν είμαι έμπορος άρα δεν μπορώ να κάνω πτώχευση.
Ψέμα. Η εμπορική ιδιότητα δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη ενός προσώπου στην πτωχευτική διαδικασία. Μία από τις καινοτομίες του νέου Πτωχευτικού Νόμου είναι το γεγονός ότι προβλέπεται η δυνατότητα πτώχευσης ακόμα και φυσικών προσώπων που δεν έχουν εμπορική δραστηριότητα. Πτώχευση μπορεί να κάνει κάθε φυσικό πρόσωπο, είτε είναι ελεύθερος επαγγελματίας, είτε είναι μισθωτός (ιδιωτικός ή δημόσιος υπάλληλος), άνεργος ή συνταξιούχος. Πτώχευση μπορεί να κηρυχθεί και για αποθανόντα, αλλά εντός προθεσμίας ενός έτους από τον θάνατο του με αίτηση των κληρονόμων του. Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα μπορούν να κάνουν πτώχευση όσα επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, και όσα αν και δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό ασκούν οικονομική δραστηριότητα.
Αν κάνω πτώχευση θα απαλλαγώ από το σύνολο των οφειλών μου.
Αλήθεια. Η απαλλαγή από το σύνολο των οφειλών είναι η σημαντικότερη συνέπεια της πτώχευσης. Η απαλλαγή επέρχεται κατά κανόνα μετά την πάροδο 3 ετών από την κήρυξη της πτώχευσης, αλλά υπό προϋποθέσεις είναι δυνατή η απαλλαγή ορισμένων οφειλετών και μετά την πάροδο 1 μόλις έτους από την κήρυξη της πτώχευσης τους. Λόγω της απαλλαγής από το σύνολο των οφειλών, ο Πτωχευτικός Νόμος ονομάζεται και νόμος της 2ης ευκαιρίας, καθώς αυτό που προσφέρει είναι μία δεύτερη ευκαιρία στην οικονομική και περιουσιακή ζωή του προσώπου. Η πτώχευση είναι μία δεύτερη ευκαιρία ορισμένες φορές προκειμένου να διορθωθούν λάθη του παρελθόντος και άλλες φορές μια ευκαιρία απαλλαγής από οφειλές που δημιουργήθηκαν εξαιτίας άλλων προσώπων, π.χ. γονιών.
Πρέπει να έχω ακίνητη περιουσία για να μπορώ να κάνω πτώχευση.
Ψέμα. Ο Πτωχευτικός Νόμος δεν προϋποθέτει την ύπαρξη περιουσίας, ακίνητης ή κινητής. Η ύπαρξη της περιουσίας είναι ένα ζήτημα που απασχολεί στο ζήτημα των συνεπειών της πτώχευσης και όχι στο στάδιο των προϋποθέσεων. Πτώχευση μπορούν να κάνουν και πρόσωπα χωρίς κανένα απολύτως περιουσιακό στοιχείο.
Αν κάνω πτώχευση θα χάσω όλη την περιουσία μου.
Αλήθεια. Η απώλεια κινητής και ακίνητης περιουσίας είναι από τις σημαντικότερες συνέπειες της πτωχευτικής διαδικασίας. Μετά την κήρυξη της πτώχευσης εκποιούνται όλα τα περιουσιακά στοιχεία του πτωχού, είτε πρόκειται για ακίνητα είτε πρόκειται για κινητά όπως αυτοκίνητο, μηχανή. Προσοχή, όμως, για μια ορισμένη κατηγορία οφειλετών υπάρχουν ιδιαίτερες προβλέψεις. Η συνέπεια αυτή λειτουργεί πολλές φορές αποτρεπτικά για την αίτηση πτώχευσης, ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό το όφελος της πτώχευσης. Πράγματι, χάνεται η ακίνητη περιουσία αλλά από την άλλη μεριά διαγράφονται οφειλές που μπορεί να είναι πολλών εκατομμυρίων ευρώ ορισμένες φορές. Όταν υπάρχουν οφειλές η ακίνητη περιουσία δεν είναι ποτέ ασφαλής παρά μόνο αν εξοφληθούν οι οφειλές. Η εξόφληση των οφειλών, όμως, δεν είναι πάντοτε δυνατή αφού συχνά οι ρυθμίσεις καθίστανται μη βιώσιμες και οι οφειλέτες αδυνατούν να παραμένουν συνεπείς και κυρίως να ανταποκρίνονται στις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων. Γίνεται κατανοητό ότι αν συνεχίζουν να υπάρχουν οφειλές αργά ή γρήγορα οι πιστωτές θα εκκινήσουν διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης με αποτέλεσμα τον πλειστηριασμό των ακινήτων του οφειλέτη. Αν συμβεί αυτό και οι πιστωτές δεν ικανοποιηθούν πλήρως, ο οφειλέτης θα συνεχίσει να χρωστάει το υπόλοιπο ποσό. Δηλαδή και την περιουσία του θα έχει χάσει και οι οφειλές δεν θα έχουν διαγραφεί στο σύνολό τους. Αντίθετα, με την πτώχευση χάνει την περιουσία του αλλά δεν θα χρωστάει σε κανέναν.
Είμαι ευάλωτος οφειλέτης και αν κάνω πτώχευση θα προστατεύσω την κύρια κατοικία μου.
Αλήθεια. Ο Πτωχευτικός Νόμος παρέχει ιδιαίτερη προστασία στην κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών. Συγκεκριμένα, αν ο πτωχός πληροί τα κριτήρια του χαρακτηρισμού του «ευάλωτου οφειλέτη» τότε του δίνεται η δυνατότητα να συνεχίσει να μένει στην κύρια κατοικία του αλλά ως μισθωτής αυτής και όχι ως ιδιοκτήτης. Θα πρέπει ο πτωχός να αιτηθεί την ένταξη του στο ενδιάμεσο πρόγραμμα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα συναινέσει να μεταβιβαστεί η κύρια κατοικία του σε έναν ιδιωτικό φορέα, τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων και ο ίδιος ο πτωχός θα συνεχίσει να κατοικεί ως μισθωτής για 12 χρόνια. Παράλληλα, όμως, ο πτωχός θα διατηρεί δικαίωμα επαναγοράς της κατοικίας του. Οποιοδήποτε άλλο περιουσιακό στοιχείο του πτωχού ευάλωτου οφειλέτη, όμως, δεν προστατεύεται με τον τρόπο αυτό συνεπώς αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας και εκποιείται.
Οι πιστωτές δεν μπορούν να κάνουν τίποτα αν αιτηθώ πτώχευση.
Ψέμα. Ο νόμος παρέχει μέτρα προστασίας και αντίδρασης και στους πιστωτές. Η αίτηση της πτώχευσης αναρτάται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, είναι δημόσια δηλαδή (όχι το κείμενο της αίτησης καθ’ αυτής αλλά τα στοιχεία του αιτούντος). Ως εκ τούτου είναι πολύ πιθανό οι πιστωτές να μάθουν ότι έχει υποβληθεί αίτηση πτώχευσης ακόμα και αν δεν τους ενημερώσει ίδιος ο πτωχός. Τι μπορούν να κάνουν οι πιστωτές; Οι πιστωτές δύνανται εντός ορισμένων προθεσμιών και αναλόγως το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η πτωχευτική διαδικασία να αντιδράσουν με τους ακόλουθους τρόπους: άσκηση παρέμβασης στην αίτηση πτώχευσης, άσκηση προσφυγής κατά της απαλλαγής και αίτηση ανάκλησης της απαλλαγής.
Για να κάνω αίτηση πτώχευσης χρειάζομαι δικηγόρο.
Αλήθεια. Η αίτηση πτώχευσης κατατίθεται σε δικαστήριο και εξετάζεται από δικαστή. Δεν είναι εξωδικαστική διαδικασία που θα μπορούσε να κάνει μόνος του ο οποιοσδήποτε. Η εκπροσώπηση από δικηγόρο είναι υποχρεωτική. Εκτός από τη σύνταξη και την κατάθεση της αίτησης ο δικηγόρος θα αναλάβει έναν ακόμα πολύ σημαντικό ρόλο, αυτόν της καθοδήγησης και της νομικής συμβουλευτικής. Η πτώχευση είναι μέρος του νέου Πτωχευτικού νόμου, παρουσιάζει πολλές καινοτομίες και η κατανόηση του νόμου είναι αναγκαία. Πρόκειται για μία διαδικασία με σημαντικές συνέπειες, θετικές και αρνητικές, για τον οφειλέτη και συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει πλήρης ενημέρωση πριν την εκκίνηση της διαδικασίας. Επίσης, πρόκειται για μία διαδικασία με διάρκεια ετών και ως εκ τούτου θα πρέπει εξ αρχής ο οφειλέτης να βρει έναν δικηγόρο που θα τον εμπιστεύεται ώστε να μπορέσουν να συμπορεύονται σε όλη αυτήν την διαδικασία.
Το γραφείο μας εξειδικεύεται στον πτωχευτικό Νόμο (Ν.4738/2020) και αναλαμβάνει αιτήσεις πτώχευσης με συνέπεια και υπευθυνότητα. Αν επιθυμείτε και εσείς ένα νέο ξεκίνημα στην οικονομική σας ζωή μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Ευαγγελία Σούλη
Δικηγόρος Συνεργάτης στο Δικηγορικό Γραφείο Άννας Κορσάνου
